Những hình phạt dã man có từ thời trung cổ, tồn tại hàng ngàn năm, là nỗi ám ảnh của cả kẻ tử tù lẫn đao phủ. Tuy đã bị loại bỏ khỏi xã hội văn minh hàng trăm năm nay nhưng sự khủng khiếp của nó vẫn in bóng trong văn học và trí nhớ của loài người.


Lăng trì - 'cực hình ngoài mức cực hình'

Lăng trì (còn gọi là tùng xẻo, xử bá đao) là hình thức xử tử tàn độc, dã man và ghê rợn bậc nhất thời trung cổ. Lăng trì xuất hiện từ khoảng những năm 900 ở Trung Quốc và tồn tại cho đến khi được bãi bỏ năm 1905.

Lăng trì cũng từng áp dụng rộng rãi tại Việt Nam thời xưa dưới chế độ phong kiến, được gọi nôm na là tùng xẻo. Phương pháp tử hình này cũng được các vua chúa Việt Nam dưới triều Gia Long, Minh Mạng, Tự Đức thi hành đối với những kẻ phản loạn, bất trung, bất hiếu”. Trong Bộ luật Gia Long thời Nguyễn xếp lăng trì vào loại “cực hình ngoài mức cực hình” và áp dụng với những kẻ mang các tội sau: Mưu phản và đại nghịch chống vua và xã tắc, Mưu giết ông bà, cha mẹ, Gian dâm và âm mưu giết chồng, Giết một nhà ba người, Chặt chân tay, phanh thân thể người còn sống, Đầy tớ đánh chủ nhà đến chết, Vợ cố ý đánh chết chồng.

Dựa theo những bức tranh vẽ và sách xưa viết lại thì thường phạm nhân sẽ bị trói vào cột, đao phủ nghe hiệu lệnh bằng tiếng trống và chặt hết tay chân rồi dùng dao sắc xẻo từng miếng thịt cho đến chết. Tùy theo từng nơi, từng luật mà quy định mà phải sau đúng bao nhiêu nhát xẻo thì nạn nhân mới được chết. Thịt bị lóc ra sẽ được trưng bày nơi công cộng với mục đích răn đe dân chúng. Có những nơi nhân đạo hơn, phạm nhân sẽ được sử dụng nha phiến trước khi hành hình để làm nhẹ bớt cơn đau đớn. Hình phạt này áp dụng cho người sống và cả người đã chết nhằm mục đích lăng nhục.


Voi giày

Là một hình phạt có từ hàng ngàn năm ở các quốc gia Nam Á và Đông Nam Á, đặc biệt tại Ấn Độ. Voi được sử dụng là voi châu Á được huấn luyện thuần thục. Hình phạt này áp dụng cho các tử tội, thường là phạm tội nặng với triều đình hoặc được sử dụng như một cách thức trả thù của vua đối với những người ủng hộ phe chống lại vua. Nạn nhân bị hành quyết thường bị voi dùng chân dẫm lên cơ thể, dùng vòi cuốn đưa lên cao và quật xuống đất. Người ta có thể điều khiển voi làm cho nạn nhân chết nhanh hoặc chết từ từ để hành hạ. Không chỉ có các nước châu Á áp dụng hình phạt này, La Mã và Carthage cũng áp dụng cho việc xử tử đồng loạt một số đông tù nhân.

Trong lịch sử Việt Nam, vụ xử lăng trì, voi giày gây chấn động nhất có thể kể đến vụ vua Gia Long “trừng trị” vua quan Tây Sơn… Sách Đại Nam thực lục chính biên chép: Quang Toản và những người con khác của Nguyễn Nhạc, Nguyễn Huệ là Quang Duy, Quang Thiệu và Quang Bàn bị 5 voi xé xác, đầu bị bỏ vào vò và giam trong ngục. Quang Tự, Quang Điện, Nguyễn Văn Trị rồi các con của Nguyễn Nhạc gồm Thanh, Hán, Dũng bị giết ngay sau khi bị bắt; chưa kể 31 người có quan hệ huyết thống với Nguyễn Huệ đều bị xử lăng trì. Lăng mộ nhà Tây Sơn như các lăng của vua Thái Đức và vua Quang Trung bị quật lên, hài cốt bị giã nát quăng đi, đầu ba vua Tây Sơn (Thái Đức, Quang Trung và Cảnh Thịnh) và bài vị vợ chồng Nguyễn Huệ thì bị giam trong ngục tối. Nữ tướng Bùi Thị Xuân và con gái bị voi giày… Một vụ lăng trì nổi tiếng khác là vào năm 1835 những đầu đảng phiến lọan thành Phiên An gồm 6 người bị xử lăng trì…

Trong lịch sử Trung Quốc có nhiều người bị xử lăng trì, những người nổi tiếng như danh tướng Viên Sùng Hoan thời nhà Minh bị tùng xẻo tới hơn 3.000 nhát dao mới chết còn tên thái giám Lưu Cẩn thì phải chịu đựng tới 3.357 nhát dao mới đứt hơi...

Sự khủng khiếp của hình phạt này còn được ghi lại trong văn học, tiêu biểu nhất gần đây là tiểu thuyết Đàn hương hình của nhà văn Mạc Ngôn (Trung Quốc) bên cạnh hình phạt tàn khốc nhất là dùng thanh kiếm gỗ đàn hương đâm vào hậu môn tội phạm xuyên suốt đến gáy và để nạn nhân sống ngắc ngoải trong nhiều ngày, là hình phạt lăng trì được tác giả mô tả tỉ mỉ với ba cấp độ: cấp 1 xẻo đến 3.357 miếng, cấp 2 xẻo 2.896 miếng, cấp 3 xẻo 1.585 miếng. Cụ thể hơn, tác phẩm cũng cho biết bất kể xẻo bao nhiêu miếng, nhưng miếng cuối cùng phải là vừa xẻo xong, phạm chết liền. Do vậy, phải bắt đầu xẻo từ chỗ nào, miếng trước miếng sau cách nhau bao lâu, đều phải thiết kế chính xác căn cứ vào giới tính và thể trạng của phạm. Nếu chưa xẻo đủ số miếng mà phạm đã chết hoặc xẻo đủ số miếng rồi mà phạm vẫn chưa chết, thì phải coi đó là lỗi của đao phủ ... Tiêu chuẩn tối thiểu của lăng trì là các miếng phải sàn sàn như nhau, đưa lên bàn cân không được hơn kém nhiều quá. Điều này đòi hỏi khi thi hành án, đao phủ phải bình tâm tĩnh khí, tâm phải chi li như sợi tóc, phải quyết đoán khi ra tay; vừa như thiếu nữ thêu hoa, vừa như đồ tể giết lừa…


Tru di tam tộc

Là một hình phạt tàn bạo thời phong kiến ở các nước châu Á như Việt Nam, Trung Hoa, có nghĩa là giết sạch ba họ gồm: họ cha, họ mẹ, họ vợ (hoặc họ chồng) của phạm nhân. Những kẻ phạm tội khi quân, phản quốc sẽ phải chịu hình phạt này.

Khi một người phạm tội bị kết án tru di tam tộc, những người trong cả 3 họ của người đó từ trẻ đến già đều bị diệt. Họ nhà mẹ và họ nhà vợ trong trường hợp này bao gồm cả họ hàng của mẹ kế và vợ lẽ cũng không loại trừ. Kể cả trong trường hợp chính những người mẹ, mẹ kế và những người vợ lẽ của người đó đã qua đời trước khi kết án thì họ hàng của họ vẫn phải thụ án. Do đó trong lịch sử, khi xảy ra án tru di tam tộc, thường có hàng trăm, thậm chí hàng ngàn người mang nhiều họ bị giết một lúc. Nhiều người có quan hệ họ hàng khá xa với người phạm tội cũng bị giết cùng. Vụ án nổi tiếng nhất trong lịch sử Việt Nam chính là Vụ án Lệ Chi Viên mà Nguyễn Trãi, công thần khai quốc nhà Hậu Lê bị kết án giết vua Lê Thái Tông.

Để tránh tai hoạ, những người cùng trong họ may mắn thoát nạn thường phải chạy đi nơi xa, mai danh ẩn tích, đổi sang họ khác. Sự truy nã của triều đình phong kiến đối với những người này kéo dài nhiều năm và chỉ dừng lại khi có lệnh cải chính chính thức của triều đình. Vì vậy có những trường hợp trốn tránh sau nhiều năm vẫn bị bắt giết. Điển hình là trường hợp cha con Nguyễn Văn Đức và Nguyễn Văn Đâu - con và cháu của vua Thái Đức Nguyễn Nhạc, dù nhà Tây Sơn đã mất năm 1802 nhưng họ vẫn bị nhà Nguyễn bắt và xử chém năm 1831 để đề phòng phản loạn chống triều đình, báo thù cũ.


Cung hình

Là một hình phạt thời phong kiến, đối tượng phạm tội bị cắt bộ phận sinh dục. Tuy kết cục của hình phạt này đa số không phải là cái chết nhưng là một đòn cực hiểm độc đối với thần kinh và tâm lý, có thể khiến người bị cung hình mãi mãi về sau sống trong sự hoảng loạn, sợ hãi, nhục nhã và ức chế.

Trong lịch sử Trung Hoa, Tư Mã Thiên phải chịu hình phạt cung hình. Sử gia Tư Mã Thiên khi nghĩ lại giây phút bị cung hình đã cay đắng viết: "Mỗi khi nghĩ đến nỗi nhục đó thì mồ hôi ướt đầm áo, nghĩ mình chỉ đáng canh cửa cho đàn bà hay tốt hơn là nên ẩn thân vào nơi sơn cùng thuỷ tận".


Tứ mã phân thây

Tứ mã phân thây (đôi khi gọi là tứ mã phanh thây) là một hình phạt thời phong kiến. Đây là hình phạt mà tứ chi của phạm nhân bị cột vào bốn sợi dây nối vào bốn con ngựa. Trên ngựa có thể có nài ngựa hoặc không. Khi hành hình, các nài ngựa sẽ thúc ngựa phi ra bốn hướng còn không có nài ngựa thì người ta sẽ hét lớn hoặc đánh ngựa để chúng hoảng sợ bỏ chạy. Từ đó bốn sợi dây sẽ kéo tứ chi phạm nhân đến khi thân thể của phạm nhân bị xé thành năm mảnh gồm đầu, thân và tứ chi. Phạm nhân sẽ bị bỏ mặc cho máu chảy đến chết.

Hình phạt này còn có một biến thể khác là ngũ mã phân thây với con ngựa thứ năm cột vào cổ phạm nhân. Hình phạt này cũng được áp dụng khá rộng rãi ở một số nước châu Á, châu Âu thời cổ đại, là một niềm khiếp sợ đối với phạm nhân và những người chứng kiến.

Trong hàng nghìn năm xã hội loài người chưa tiến đến văn minh, còn có rất nhiều hình phạt tàn độc khác nữa như ném đá tới chết, lột da, xiết đai diêm vương, chặt ngang lưng, tự rạch bụng, bị ép phải đấu gươm, đấu súng... Cùng với sự tiến bộ của loài người, công lý cũng được thực thi một cách nhân đạo hơn.

Những kẻ không tin Chúa, chống lại Giáo hội Catô La mã, sẽ nhận những hình phạt sau:

- Giam trong ngục tối, bỏ cho chết đói,
- Khủng bố và đày đọa tinh thần,
- Xẻo thịt, trùm vải bố vào đầu cho chết ngạt,
- Thiêu sống,
- Tra tấn cho nạn nhân chết chậm lại và đau đớn.


Sau đây là các dụng cụ tra tấn điển hình:


1.- Bánh Xe ‘tử thần’ (Breaking on the Wheel)

Những người dị giáo (không theo đạo Kitô), sẽ bị tra tấn bằng bánh xe này như sau :
- bị lột da từ đầu, mặt, xuống khắp châu thân,
- mũi, đầu vú, vú bị tướt đứt ra bằng các chiếc kẹp đun nóng đỏ,
- miệng bị rạch đến lỗ tai,
- đóng đinh lộn ngược: đầu xuống đất, chân lên trời,
- bị ném qua cửa sổ cho thân thể rơi trên các cọc sắt nhọn,
- chặt đứt hai cánh tay,
- thiêu sống chậm, bắt đầu từ chân, lên tới đầu gối cho tới sọ dừa v.v...,
- phụ nữ bị lột quần áo, treo trên cây bằng núm tóc, hay treo một giò cho tới lúc chết,
- dùng dụng cụ tourniquet, đặt trên đầu nạn nhân và xoáy thắt lại cho đến lúc hai con ngươi lòi ra ngoài.


2.- Trái Lê của Giáo hoàng (The Pope’s Pears)
Tùy theo đối tượng nạn nhân là nam, nữ hay đồng tính luyến ái, hình phạt ‘trái Lê Giáo hoàng’ được áp dụng vào các vị trí khác nhau trên cơ thể. Nếu là phụ nữ bị buộc tội đã giao hợp với “ma quỉ”, thì trái Lê sẽ được đặt ở âm hộ. Nếu là đồng tính luyến ái sẽ bị đặt ở hậu môn. Nếu là các người dám to tiếng phê bình chỉ trích giáo hội, các tu sĩ địa phương nơi nạn nhân cư ngụ thì sẽ bị đặt ở miệng. Sau khi trái Lê được đặt vào các cơ phận nói trên, người thi hành xử tội sẽ vặn nút xoáy ở phía đầu cho phần dưới mở rộng ra làm cho tan nát phần xương thịt ở phía trong. Xin quan sát vào hình vẻ, phần mũi nhọn ở trong thường làm cho các cơ phận ở cuống họng, ruột và cổ tử cung nát ra. Các nạn nhân thường chết sau khi bị hình phạt này.


3.- Chiếc Bệ của Juda (The Juda’s Cradle)

Nạn nhân sẽ bị kéo lên thòng xuống bởi một sợi dây thừng hay sắt, cho tới lúc nào các cơ phận như âm hộ, hậu môn hay cột tuỷ sống còn sót lại mới thôi. Có khi nạn nhân còn bị tạo thêm đau đớn bằng cách cột thêm vật nặng vào, nâng dây lên cao, hoặc động tác kéo lên xuống nhanh hơn.


4.- Nhện sắt (Iron Spider)

Nhện sắt được đun nóng đỏ lên, dùng để tước đứt các chiếc vú ra khỏi ngực. Được dùng cho các phụ nữ bị buộc tội là loạn luân, ngoại tình, phá thai, nói xấu giáo hội, Chúa, hay bị vu cáo có tội mà dấu diếm.


5.- Lò Nướng thịt (Grilled)

Dùng để :

- bứt lỗ tai,
- kéo đứt lưỡi,
- đưa cơ thể thấp xuống cho độ nóng gia tăng,
- nướng sơ nạn nhân rồi ném cho chó cấu xé,
- dùng thêm vật nhọn bằng sắt để đâm vào các đầu móng tay, chân và đến khắp thân thể,
- treo ngược chân lên trời, rồi hun khói ở dưới cho nạn nhân chết ngạt.
- mổ bụng cho lòi ruột ra,
- cột tay chân vào bánh xe, quay tròn cho đến khi hậu môn bị lòi ra ngoài,
- dùng dao chặt thịt để cắt cổ,
- dùng búa rìu đánh vào đầu nạn nhân.


6.- Dụng cụ Strapado

Dụng cụ này được chế tạo để làm cho phần vai của nạn nhân bị tước đứt ra ngoài thân thể, bằng cách làm cho thân rơi thật nhanh, bất thần ngưng lại, phần xương thịt bị tước nứt ra. Để làm cho thịt xương tước ra nhiều hơn, người ta còn buộc thêm các vật nặng từ 50 đến 500 cân (pounds) vào cơ thể.


7.- Móng Mèo (Cat’s Paw or Spanish tickler)

- Chiếc cào sắt có móng nhọn dùng để cào da, thịt nạn nhân cho tới xương.

8.- Thiêu sống chậm (Slow Burn)
Dụng cụ trong thế kỷ 16, dùng để đưa nạn nhân vào, ra ngọn lửa thiêu sống nạn nhân chậm lại, gia tăng sự đau đớn.


9.- Phòng Tra tấn (Torture Chambers)

Trong 1500 năm, Giáo hội Kitô đã xử dụng Phòng Tra tấn một cách hệ thống khắp Âu châu. Tra tấn là luật lệ, không phải là trường hợp ngoại lệ. Bên cạnh Kinh thánh, còn có cuốn sách Chiếc Búa dành cho Ma quỉ (Hammer of Witches) được viết ra để hướng dẫn từng điểm cho các tu sĩ Công giáo các cấp thi hành trên các nạn nhân – là những người bị bắt và bị buộc vào các tội “ma quỉ” và “phù thủy” (witches anhd sorcerers). [Science Shams & Bible Bloopers, David Mills, trang 361). Ông linh mục Nguyễn Thế Thuấn đã dịch các danh từ này cho phù hợp với xã hội Việt Nam thành “đồng bóng và dị đoan”.


10.- Hình Phạt Thánh Ba Ngôi (The Holy Trinity)

Khi một nạn nhân mang tội “phạm thánh’, hay vì tội dám can đảm nói sự thật ô trọc của các tu sĩ địa phương, nạn nhân bị hình phạt “holy trinity”. Mặt nạ sắt sẽ được nung nóng đỏ lên, xong đặt vào đầu nạn nhân. Chiếc roi sắt cũng được nung nóng lên, quất vào phía sau. Sau khi mặt nạ sắt nguội đi, sẽ được lấy ra khỏi đầu nạn nhân, nhưng da và hai con ngươi còn dính trong đó. Chưa hết, miệng nạn nhân bị banh rộng ra, dùng chiếc kẹp sắt đã được nung nóng để kéo lưỡi nạn nhân ra ngoài.

Màn tra tấn này thường làm nạn nhân chết, nhưng đôi khi nạn nhân vẫn được sống sót, dù đã bị câm điếc, đui mù... nhưng nạn nhân được dùng làm công cụ để đe dọa các người khác, tạo thêm mối đau khổ cho thân nhân gia đình.